Thursday, January 31, 2013

ಕವಿಯ ಬಟ್ಟೆ - ಕಾವೀ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಬೇಂದ್ರೆ

ಸಮಾರಂಭವೊಂದರಲ್ಲಿ ವರಕವಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ಕಾವಿ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಟ್ಟರು. (ಕೊಟ್ಟವರ ಉದ್ದೇಶ ಏನೆಂಬುದು ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.) ಬೇಂದ್ರೆ ಆ ಒಂದು ದಿನ ಮಾತ್ರ ಅದನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದರು. ನಂತರ ಎಂದೂ ಅದನ್ನು ಮುಟ್ಟಲಿಲ್ಲವಂತೆ. ಆದರೆ ಕವನವೊಂದರ ಮುಖಾಂತರ ಆ ಕಾವೀ ಬಟ್ಟೆಗೆ ಒಂದು ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಥಾನ ಕೊಟ್ಟುಬಿಟ್ಟರು. ಆ ಕವಿತೆ ಹೀಗಿದೆ.
1
ಕವಿಯ ಬಟ್ಟೆ - ಕಾವೀ ಬಟ್ಟೆ
ಅದನ್ನು ಉಟ್ಟೆ ಎಂದಿಗೂ
ಬಿಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟೆ ದಾನಕೊಟ್ಟೆ
ಮುಗಿಲನೆಲ್ಲ ಮಂದಿಗೂ

2
ವಿರಹದಲ್ಲೆ ಮಿಲನವೆನಿಸಿ
ಸಂಧಿ ಸಂಧಿಗೂ
ಚರ್ಮ ಸುಲಿದ ಮರ್ಮಗಳಲಿ
ಯಜ್ಞ ಸಂದಿಗೊಂದಿಗೂ.

ಸಮರಸವೇ ಜೀವನ ಎಂದ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಕವಿ ಬೇಂದ್ರೆ. ಕವಿಗೆ ಸಂಸಾರವೆಂದರೆ ಪ್ರೀತಿ-ಪ್ರೇಮ-ಪವಿತ್ರ... ಎಲ್ಲವೂ. ವಿರಹದಲ್ಲೂ ಮಿಲನವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ಉತ್ಕಟವಾದ ಸಂಸಾರಪ್ರೇಮವನ್ನು ಕವಿ ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ! ಅಂತಹ ರಸಿಕ-ಸಾಂಸಾರಿಕ ಕವಿಗೆ ಕಾವೀ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟವರ ಉದ್ದೇಶವೇನು? ಅದನ್ನು ಕೊಟ್ಟವರಷ್ಟೇ ಹೇಳಬೇಕು. ಅದು ಕವಿಗೇನು ಗೊತ್ತು.
"ಸಂಸಾರವನ್ನು ಯಜ್ಞದಂತೆ ಸಾಂಗವಾಗಿ ಸಂಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ಕಾವ್ಯಸೃಷ್ಟಿ ಎಂಬುದು ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ಸಂತುಷ್ಟಗೊಳಿಸುವ ವಾಕ್ ಯಜ್ಞವಾಗಿತ್ತು. ಅಂತಹ ಪರಮ ಸಂತುಷ್ಟ ಕವಿಗೆ, ಪರಮಾತ್ಮನನ್ನು ತೃಪ್ತಿಪಡಿಸಲು ಡಂಭಾಚಾರದ ಕಾವೀ ಬಟ್ಟೆ ಏಕೆ ಬೇಕು ಅಲ್ಲವೆ?

ಇಂದು ಕವಿಯ ಜನ್ಮ ದಿನ.

Monday, January 21, 2013

ಕುವೆಂಪು ಕಾವ್ಯಯಾನಕ್ಕೊಂದು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ




ಶ್ರೀಯುತ ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಅವರೇ,
ದಿನಾಂಕ ೨೯.೧೨.೨೦೧೨ರಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ತಮ್ಮ ಕೃತಿ ’ಕುವೆಂಪು ಕಾವ್ಯಯಾನ’ವನ್ನು ಓದಿ ಇಂದು ಮುಗಿಸಿದೆ.
ಮೊದಲ ಲೇಖನ ’ಸಂದರ್ಭ ಸಹಿತ ಕುವೆಂಪು ಕವನಗಳ ಸೊಗಸು’ ಇಡೀ ಕೃತಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಸೊಗಸಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ನಲ್ವತ್ತೆಂಟು ಲೇಖನಗಳೂ ಅವುಗಳ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ನೆನಪಿಗೆ ಬರುವುದನ್ನು ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸಂಖ್ಯೆ ೬ ’ಜನನ . . . . ಚರಮಗೀತೆಗಳು’; ಸಂಖ್ಯೆ ೧೦ ’ಊರ ತೋಟಿಯು . . . . ನಾನು’; ಸಂಖ್ಯೆ ೧೫ ’ಹುತಾತ್ಮ . . . . ಪಾಂಚಜನ್ಯ’; ಸಂಖ್ಯೆ ೧೬ ’ನಾವು ಲೀಲಾಮಾತ್ರ ಜೀವರು . . . .’; ಸಂಖ್ಯೆ ೧೮, ೨೬, ೨೮, ೨೯, ೩೦, ೪೦.
ನನಗೆ ತೋರಿದಂತೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೃದಯಸ್ಪರ್ಶಿಯಾದ ಸಾಂದರ್ಭಿಕ ಕವಿತೆಯ ಲೇಖನ ಸಂಖ್ಯೆ ೨೦ ’ನಡುವೆ ನಿಂತುದದೊಂದೆ ವಿಶ್ವದಾ ಶಿಶುಮೂರ್ತಿ’. ಅದನ್ನು ಓದಿದ ನಂತರ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಘಂಟೆಗೂ ಹೆಚ್ಚುಕಾಲ ನಾನು ಏನನ್ನೂ ಮಾಡುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲದೆ ಮರಗಟ್ಟಿದಂತಿದ್ದೆ. ಕಿಟ್ಟಯ್ಯನ ಗತಿ-ಸ್ಥಿತಿ ಇಂದು ಬಹುತೇಕ ರೈತರ ವ್ಯಥೆಯ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಯುವಕರು ನಗರ ಸೇರಿ ಹಳ್ಳಿಗಳು ವೃದ್ಧಾಶ್ರಮದಂತಾಗಿವೆ. ಗದ್ದೆ-ತೋಟಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಜನರಿಲ್ಲ, ಕುವೆಂಪು ಅವರ ’ಹಾಳೂರು’ ಕವನಕ್ಕೆ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿವೆ.
ಕಿಟ್ಟಯ್ಯನ ಹೊಲವನ್ನು ಇಂದು ಮೈಸೂರು ನಗರ ನುಂಗಿರಬಹುದು. ಅಲ್ಲಿ ಬಹುಮಹಡಿ ಕಟ್ಟಡವೋ ಕಾರ್ಖಾನೆಯೋ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಅವನ ಈಗಿನ ಪೀಳಿಗೆಯವರು ಅಲ್ಲಿ ಕೂಲಿನಾಲಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜೀವಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು.  
ಧನ್ಯವಾದಗಳೊಂದಿಗೆ,
ತಾ. ೨೦.೦೧.೨೦೧೩ ಅಲಿಗೆ ಆರ್. ಗುರು
ಬೆಂಗಳೂರು



Saturday, January 12, 2013

ಪುಟ್ಟಪ್ಪ ಸತ್ತು ಹೋದ; ನಾನು ವಿವೇಕಾನಂದ!

ಕುವೆಂಪು ಅವರಿಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಹಾಗೂ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಘಟನೆಗಳು ಘಟಿಸಿಬಿಟ್ಟವು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ, ಹೊಸಮನೆ ಮಂಜಪ್ಪಗೌಡರು ಕಾಡಿನ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಲಾಂಗ್ ಫೆಲೊ ಕವಿಯ ದಿ ಸಾಮ್ ಆಫ್ ಲೈಫ್ ಕವನವನ್ನು ಹೇಳಿ ವಿವರಿಸಿದಾಗ ’ಜಗತ್ತು ಮತ್ತು ಜೀವನ ಬರಿಯ ಒಂದು ಶೂನ್ಯವಲ್ಲ’ ಎಂದು ಬಾಲಕ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಚೈತನ್ಯಪೂರ್ಣವಾದ ಮಂತ್ರದೀಕ್ಷೆ ಮೊದಲನೆಯದು. ಎರಡನೆಯದು, ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದು, ರಾಬಿನ್‌ಸನ್ ಕ್ರೂಸೋ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಹೊರಟ ಯುವಕ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನಿಗೆ ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯ ಕೃತಿ ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ದೊರೆತ ಜ್ಞಾನ. ಅಷ್ಟೊತ್ತಿಗಾಗಲೇ ’ಅಮಲನ ಕಥೆ’ ಎಂಬ ದೀರ್ಘ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದರೂ, ಐರಿಷ್ ಕವಿ ಜೇಮ್ಸ್ ಎಚ್ ಕಸಿನ್ಸ್ ಅವರಿಂದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ, ದೀಕ್ಷೆ ದೊರೆತಿದ್ದುದು ಮೂರನೆಯದು. ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಾನಂದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದಾಗಿ, ಸಂತೆ ಪೇಟೆಯ ಗದ್ದಲದ ಗೂಡಿನಿಂದ ರಾಮಕೃಷ್ಣಾಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿದ್ದು ನಾಲ್ಕನೆಯದು.

ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ನಾನಿಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣ, ಮತ್ತೊಂದು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಘಟನೆಯೊಂದನ್ನು, ಅದರಿಂದಾಗಿ ಕವಿಗಾದ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಮತ್ತು ಅದರ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿದ ಒಂದಷ್ಟು ಅಪ್ರಕಟಿತ ಕವಿತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿಯುವುದೇ ಆಗಿದೆ. ಎ.ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಒತ್ತಾಸೆಯಂತೆ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ತರಗತಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿ, ಆ ವರ್ಷವೇ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ತರಗತಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಕನ್ನಡದ ಸುದೈವ ಕವಿಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಹೀಗೂ ಎಳೆದು ತಂದು ಕನ್ನಡದ ಪುನುರುತ್ಥಾನದ ಮತ್ತು ನವೋದಯದ ಕೇಂದ್ರಾನುಗ ಶಕ್ತಿವಲಯಕ್ಕೇ ನೂಕಿಬಿಟ್ಟಿತ್ತು, ಕಸಿನ್ಸ್ ನಿಮಿತ್ತದಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಿಂದ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಿದಂತೆ, ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಾನಂದರ ನಿಮಿತ್ತದಿಂದ ರಾಮಕೃಷ್ಣಾಶ್ರಮಕ್ಕೆ ನೂಕಿದಂತೆ! ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರಬದ್ಧವಾಗಿಯೂ, ಕನ್ನಡವ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಐಚ್ಛಿಕವಾಗಿಯೂ ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಕವಿಗೆ ಮುಂದೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವ ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯಿತಷ್ಟೆ. ೧೯೨೭ ಒಂದೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೭೦ ಭಾವಗೀತೆಗಳು, ಮೂರು ನಾಟಕಗಳು ಕವಿಯಿಂದ ರಚಿತವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಆಗಿನ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ತರಗತಿಯ ಮಹತ್ವ ಮನದಟ್ಟಾಗುತ್ತದೆ.

ಮೊದಲ ಎಂ.ಎ. ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಕ್ರಿಸ್ ಮಸ್ ರಜಾ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಾನಂದರು ಜೋಗದ ಜಲಪಾತವನ್ನು ನೋಡಿ ಬರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಹಾಕಿದರು. ಗಣಿತದ ಪ್ರೊ. ಮಾಧ್ವ ಅವರೂ ಜೊತೆಗೂಡಿದ್ದರು. ಭದ್ರಾವತಿಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಚೊಕ್ಕಂ ಮತ್ತು ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಮಾನಪ್ಪ ಇವರ ಜೊತೆಗೂಡಿದರು. ಬಿ.ಎ. ಡಿಗ್ರಿಯ ಸ್ವೀಕಾರ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆಂದು ನಿಗಧಿಯಾಗಿದ್ದ ಸಮವಸ್ತ್ರವನ್ನು - ಕರಿ ಖಾದಿ ನಿಲುವಂಗಿ, ಬಿಳಿ ಖಾದಿ ಷರಾಯಿ ಮತ್ತು ಖಾದಿಯ ಜರಿಪೇಟ - ಮತ್ತೆಲ್ಲೂ ಬಳಸದೇ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಈ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ - ಜರಿಪೇಟವೊಂದನ್ನುಳಿದು ಉಳಿದವುಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಾನ್ವೊಕೇಷನ್ ಮುಗಿದ ತಕ್ಷಣ ಡೋಬಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಒಗೆಸಿ ಇಸ್ತ್ರಿ ಮಾಡಿಸಿ ಟ್ರಂಕಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಟ್ಟಿದ್ದರಂತೆ. ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಅದನ್ನು ಧರಿಸಿ ಟಾಕೂಠೀಕಾಗಿ ಹೊರಟಿದ್ದ ಕವಿಗೆ ಜೋಗವನ್ನು ಸೇರುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮೈ ತುರಿಕೆ, ಅಸಾಧ್ಯ ಜ್ವರ ಬರಲಾರಂಬಿಸಿತು. ರಾತ್ರಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದ ಟೆಂಟಿನಲ್ಲಿ ಮಂಕಾಗಿದ್ದ ಕವಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಡಾ. ಚೊಕ್ಕಂ ಅವರು ರೆಸ್ಟ್ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ತಿಳಿಸಿ, ಉಳಿದವರೊಂದಿಗೆ ಬೆಳದಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಗದ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಸವಿಯಲು ಹೊರಟರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಂದ ಮೇಲೆ, ಆಗಾಗ ಪ್ರಜ್ಞೆ ತಪ್ಪುವಷ್ಟು ಜ್ವರವೇರಿದ್ದ ಕವಿಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ ಡಾ. ಚೊಕ್ಕಂ ಅವರಿಗೆ ಇನ್ನು ತಡಮಾಡಿದರೆ ಅಪಾಯ ಅನ್ನಿಸಿ, ತಕ್ಷಣ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೊರಡಲು ಅವಸರಿಸುತ್ತಾರೆ. ರೋಗಿಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಉಳಿದವರೂ ಸಮ್ಮತಿಸುತ್ತಾರೆ. ರಾತ್ರಿಯಡೀ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ಬೆಳಗಿನ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಭದ್ರಾವತಿ ತಲುಪುತ್ತಾರೆ. ಕವಿಗೆ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಬಂದು ಕಣ್ಣುತೆರೆದಾಗ ಬೆಳಗಾಗಿದ್ದುದು ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ವಾಕಿಂಗ್ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯನವರನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಗೆಳೆಯರು ಮಾತನಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದು ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಡಾ. ಚೊಕ್ಕಂ ಅವರ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಅವರ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರದ ಘಟನೆಯ ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಕವಿಯ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯಬೇಕು: ಮುಂದೆ ನಡೆದುದನ್ನು ನೆನಪಿನಿಂದ ಬರೆಯಲಾರೆ. ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ತರುವಾಯ ಪಡೆದ ಇತರರು ನೀಡಿದ, ತಿಳುವಳಿಕೆಯಿಂದಷ್ಟೆ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಮತ್ತೆ ನನಗೆ ಬಾಹ್ಯಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಬುದ್ಧಿಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸುವಷ್ಟರ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಉಂಟಾದಾಗ ನಾನು, ಎಲ್ಲಿಯೆಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ, ಏಕೆ ಎಂದು ಅರಿಯಲಾರದ, ತಲೆತಗುಲುವಷರ ಮಟ್ಟಿನ ಕೆಳಮಟ್ಟದ, ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳೇ ಹುಲು ಜೋಪಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತನಾದಂತೆ ಇದ್ದೆ!

ಕವಿಗೆ ಮೈಲಿ (ಸಿಡುಬು) ತಗುಲಿತ್ತು. ಬಹುಶಃ ದೋಬಿ ಅಂಗಡಿಯಿಂದ ಶುಭ್ರವಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ಘಟಿಕೋತ್ಸವದ ವಿಶೇಷ ಧಿರಿಸಿನ ಮುಖಾಂತರ ಸಿಡುಬಿನ ರೋಗಾಣುಗಳು ಕವಿಗೆ ತಗುಲಿರಬಹುದು. ಆಗಿನ ಪದ್ಧತಿಯಂತೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಿ ಶೂಶ್ರೂಷೆಗೆ ಏರ್ಪಾಟು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು, ಶಿವಮೊಗ್ಗೆಯ ದೇವಂಗಿ ರಾಮಣ್ಣಗೌಡರ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರದ ಒಂದು ಜೋಪಡಿಯಲ್ಲಿ. ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಗಲೇ ಮೈಲಿ ಬೇನೆಯಿಂದ ಬಚಾವಾಗಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ಮುದುಕ ಇದ್ದ.

ಅತಿಯಾದ ಮೈಲಿ ಬೇನೆಯ ತೀವ್ರತೆಯಿಂದ ಅರೆಪ್ರಜ್ಞಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಕೆಲವೊಂದು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶ್ರೀರಾಮಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ವಿವೇಕನಂದರನ್ನು ಕುರಿತು! ತಮ್ಮ ಬಳಿಯಿದ್ದ ಅವರ ಪುಟ್ಟ ಚಿತ್ರಪಟ್ಟಿಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ಉನ್ಮತ್ತತೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೈಲಿ ಬೊಕ್ಕೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಕೆಲವು ದಿನ ನಗ್ನರಾಗಿಯೂ ಜೋಪಡಿಯಲ್ಲಿರಬೇಕಾಯಿತು. ಆಗಲೂ ಆ ಚಿತ್ರಪಟ್ಟಿಕೆಯನ್ನು ಕಂಕುಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡರಂತೆ! ಸ್ವತಃ ಅವರ ದೊಡ್ಡ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪಯ್ಯ ರಾಮಣ್ಣಗೌಡರೇ ಬಂದು ಇವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಾಯಕಕ್ಕೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಅವರೊಮ್ಮೆ, ಏನಾದರೂ ಭೂತಚೇಷ್ಟೆ ಇರಬಹುದೆಂದು ತಿರುಪತಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಹರಕೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ, ಕೋಳಿಯೊಂದನ್ನು ಬಲಿಕೊಡುವ ಯೋಚನೆ ಮಾಡಿ, ಅದರಂತೆ ಅದನ್ನು ರೋಗಿಗೆ ಸುಳಿಸಲು ಬಂದ ಅವರ ಕಪಾಳಕ್ಕೆ ಹೊಡೆದುಬಿಟ್ಟರಂತೆ! (ಅವರಿಗೂ ಮೈಲಿ ಬೇನೆ ತಗುಲಿ, ಕವಿಗೆ ಪೂರ್ಣ ಹುಷಾರಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ತೀರಿ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ, ಕುಪ್ಪಳಿ ರಾಮಣ್ಣಗೌಡರು) ಯಾರಾದರೂ ’ಪುಟ್ಟಪ್ಪ’ ಎಂದು ಮಾತನಾಡಿಸಿದರೆ ’ಪುಟ್ಟಪ್ಪ ಸತ್ತು ಹೋದ; ನಾನು ವಿವೇಕಾನಂದ!’ ಎಂದು ಜೋರಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ ಎಂದು ಕರೆದವರನ್ನು ಕಂಡರೆ ತಿರಸ್ಕಾರ! ಜೊತೆಗೆ ಅಗಾಧವಾದ ಹಸಿವು. ಐದಾರು ಜನ ತಿನ್ನಬಹುದಾದಷ್ಟನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಮತ್ತೆ ಒಂದೆರಡು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ತಾಳಲಾದ ಹಸಿವಿನಿಂದ ನರಳುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ! ಪ್ರಜ್ಞೆ ಬಂದಾಗ ’ನಾನು ಯಾಕೆ ಇಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ? ಯಾರು ನನ್ನನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ತಂದು ಬಂಧಿಸಿಟ್ಟರು? ನನ್ನ ಅಂಗಾಲುಗಳನ್ನು ಏಕೆ ಹೀಗೆ ಸುಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ? ಹೇಗಾದರೂ ಮಾಡಿ ಇಲ್ಲಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಉನ್ಮತ್ತತೆ ಮಿತಿಮೀರಿದಾಗ ಒಮ್ಮೆ, ಆ ಮುದುಕನೂ ಹೊರಗಿದ್ದಾಗ, ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಬೆಂಕಿಪೊಟ್ಟಣದಿಂದ ಗುಡಿಸಿಲಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಹಚ್ಚಿ ಸಾಯುವುದರ ಮುಖಾಂತರ ತನ್ನ ಆತ್ಮವನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಸಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಮುದುಕನ ಆರ್ತನಾದ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಧೈನ್ಯತೆ ಆ ಅವಘಡವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದು ಮೈಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಹುಚ್ಚೂ ಇರಬಹುದು ಎಂಬ ಗುಮಾನಿಯಿಂದ, ಅದರ ಪರೀಕ್ಷೆಗಾಗಿ ಒಬ್ಬ ವೈದ್ಯರನ್ನು ಹೊಸಮನೆ ಮಂಜಪ್ಪಗೌಡರು ಕರೆತಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ’Good morning Mr. Puttapa. How are you?’ ಎಂದು ನಗುಮೊಗದಿಂದ ಕೇಳಿದಾಗ, ಇವರು ಉತ್ತರಿಸಿದ್ದು, I am not Mr. Puttappa. Puttappa is dead and gone! ಎಂದು. And who are you?’  ಎಂಬ ಮರುಪ್ರಶ್ನೆಗೆ I am Swami Vivekanada! ಎಂಬ ಖಚಿತ ಉತ್ತರ. ಕೊನೆಗೆ ಡಾಕ್ಟರ್ ಉನ್ಮತ್ತತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮಾತ್ರೆಗಳನ್ನಷ್ಟೆ ಕೊಡಲು ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. Lunacy Pills ಮಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.

ಮೈಲಿ ಬೇನೆಯಿಂದ ಗುಣಮುಖರಾಗುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ ಉನ್ಮತ್ತತೆಯೂ ಕ್ಷೀಣಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ನೋಡಲು ಬಂದಿದ್ದ ಅವರ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ, ಕುಪ್ಪಳಿ ಐಯ್ಯಪ್ಪಗೌಡರು ’ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತೀಯಾ?’ ಎಂದು ಕರೆದಾಗ ಸಂತೋಷದಿಂದ ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರು ಕುಪ್ಪಳಿಯ ಬದಲು, ತಂಗಿ ಪುಟ್ಟಮ್ಮನನ್ನು ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದ (ಕುವೆಂಪು ಅವರ ತಂದೆಯ ತಂಗಿಯ ಮಗನಿಗೇ ಪುಟ್ಟಮ್ಮಳನ್ನು ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು) ’ಮಾದಲು’ ಎಂಬ ಊರಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾರೆ. ಪುಟ್ಟಮ್ಮ ಕಾಯಿಲೆಯಾಗಿ ಹಾಸಿಗೆ ಹಿಡಿದಿದ್ದೇ ಮಾದಲಿಗೆ ಹೋಗಲು ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಇನ್ನೊಬ್ಬ ತಂಗಿ ದಾನಮ್ಮ ತನ್ನ ತಂಗಿಯನ್ನೂ, ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ಅಣ್ಣನನ್ನು ನೋಡಲು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಒಂದು ದಿನ ಸಂಜೆ ತಂಗಿಯ ಹಾಸಿಗೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು. ಆಕೆಯ ಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಕೈಯಿಟ್ಟು ’ಜೈ ಗುರುಮಹಾರಾಜ್! ಜಯ್ ಮಹಾಕಾಲಿ!’ ಎಂದು ಭಯಂಕರವಾಗಿ ಕೂಗಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಪಾಪ ತಂಗಿಯರಿಬ್ಬರೂ ಎಷ್ಟು ಗಾಬರಿಗೊಂಡರೋ! ಮಾರನೆಯ ದಿನವೇ ಐಯ್ಯಪ್ಪಗೌಡರು ಅಲಿಗೆ ಪುಟ್ಟಯ್ಯನಾಯಕರು ಸೇರಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ ಕುಪ್ಪಳಿಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೊರಡುತ್ತಾರೆ.

ಆ ದಿನಗಳ ತಮ್ಮ ನಡುವಳಿಕೆ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಕವಿಯ ಮಾತಿನಲ್ಲೇ ನೋಡಬಹುದು.'ಆಗ ನನಗೆ ಉಂಟಾಗಿದ್ದ ಅನುಭವಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಲಕ್ಷಣದವೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ವರೂಪದವೂ ಆಗಿದ್ದುವು ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮೂರನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ಬರುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವಿವರಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇನೆ:
೧. ನನ್ನ ಎಂದರೆ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಸ್ಮೃತಿ ಮತ್ತು ವಿನಾಶ
೨. ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಆವಾಹನೆ
೩. ಎಲ್ಲ ಬೌದ್ಧಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಪರಿಹಾರ
೪. ಸರ್ವಜ್ಞತಾ ಮತ್ತು ಸರ್ವಶಕ್ತತಾ ಭಾವನೆ
೫. ನನ್ನ ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಪಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಯಾವುದೋ ಶಕ್ತಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾನುಭವ
೬. ಎಲ್ಲ ಹೊರೆ ಹೊಣೆಗಳಿಂದ ನಾನು ವಿಮುಕ್ತನಾಗಿ ನನ್ನನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿರುವ ಶಕ್ತಿಯದೇ ಪೂರ್ತಿ     ಜವಾಬುದಾರಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅನುಭವದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಗುರ-ಗರಿಹಗುರ-ಸ್ಥಿತಿ
೭. ಆನಂದಮಯತೆ!
೮. ಎಷ್ಟು ತಿಂದರೂ ಸಾಕಾಗದ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಹಸಿವೆ
೯ ಜಗತ್ತು ತನ್ನ ಸ್ಥೂಲತೆಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಿ ಛಾಯಾಮಾತ್ರ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯನ್ನು ಧರಿಸಿದಂತೆ ತೋರುತ್ತಿತ್ತು.
ಆಗಿನ ಅನುಭವಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಮುಖ್ಯವಾದುದೂ ಸ್ಥಾಯಿಯಾದುದೂ ಎಂದರೆ ’ಸಚ್ಚದಾನಂದ ಜಗನ್ಮಾತೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೂ ಇದ್ದಾಳೆ; ಎಲ್ಲವೂ ಆಗಿದ್ದಾಳೆ; ಸರ್ವಸ್ವವನ್ನೂ ಸರ್ವದಾ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಿರುವವಳೂ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿರುವವಳೂ ಅವಳೆ’ ಎಂಬುದು. ಆ ಹುಚ್ಚಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ರಚಿತವಾದ ಮೂರು ಕವಿತೆಗಳಲ್ಲಿ ೨೩.೨.೧೯೨೮ರಂದು ರಚಿತವಾಗಿರುವ ’ತಾಯಿ’ ಎಂಬುದು ಕವಿಯ ಅಂದಿನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ! ೩ ೩ ೩ ೩ ಮಾತ್ರಾಗಣಗಳ ಪಂಕ್ತಿಗಳು ಗಮನಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ.
ಎಲ್ಲಿ ನೋಡಲಲ್ಲಿ ತಾಯಿ
ಎನ್ನ ತಾಯಿಯು ||ಪಲ್ಲವಿ||
ಕಲ್ಲು ಮರಗಳಲ್ಲಿ ತಾಯಿ
ಹಕ್ಕಿ ಹಾವುಗಳಲ್ಲಿ ತಾಯಿ
ಸಜ್ಜನರೆದೆಗಳಲ್ಲಿ ತಾಯಿ
ದುಷ್ಟರೆದೆಗಳಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ||೧||
ಯುದ್ಧರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಡಿವ
ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳಲಿ ತಾಯಿ,
ಬೆಟ್ಟ ಗುಡ್ಡಗಳಲಿ ಇರುವ
ಸಿದ್ಧರೊಡಲುಗಳಲಿ ತಾಯಿ ||೨||
ಮಂಜುನಾದದಿಂದ ಹರಿವ
ಚೆಲುವು ತೊರೆಯ ಜಲದಿ ತಾಯಿ
ನಲಿದು ಮೆರೆವ, ಕವಿಯ ಕರೆವ
ಸುಮದ ಸೊಬಗಿನಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ||೩||
ನೀಲಗಗನತಳದಿ ಹೊಳೆವ
ರವಿಯು ಶಶಿಯು ತಾರೆಗಳಲಿ,
ದಿನವು ಬಂದು ತಿರುಗುತಿರುವ
ಹಗಲು ರಾತ್ರಿ ಎರಡರಲ್ಲಿ ||೪||
ಗಾನದಲ್ಲಿ ಎನ್ನ ತಾಯಿ
ಮೇಣ್ ವಿನೋದದಲ್ಲಿ ತಾಯಿ,
ತತ್ತ್ವವೇತ್ತರಲ್ಲಿ ತಾಯಿ
ತತ್ತ್ವವಿಲ್ಲದರೊಳು ತಾಯಿ ||೫||
ಕಾರಮಿಂಚಿನಲ್ಲಿ ತಾಯಿ,
ಕಾರ ಮಿಂಚೆ ಎನ್ನ ತಾಯಿ;
ವರ ವಸಂತನಲ್ಲಿ ತಾಯಿ
ಜಗದೊಳೆಲ್ಲ ಎನ್ನ ತಾಯಿ ||೬||
ದುಃಖ ಸುಖದೊಳೆನ್ನ ತಾಯಿ,
ವಿಶ್ವರೂಪಿ ಎನ್ನ ತಾಯಿ;
ತಾಯಿ ಅಲ್ಲದೊಂದು ಇಲ್ಲ,
ಎಲ್ಲ ತಾಯಿ ತಾಯಿ ಎಲ್ಲ. ||೭||
’ತಾಯಿ’ ಕವಿತೆಯುದಿಸಿದ ಮಾರನೆಯದಿನವೇ ರಚಿತವಾಗಿರುವ ’ನಾನರಿಯೆ ಎನಲಾರೆ’ ಎಂಬ ಕವಿತೆಯೂ ’ಜಗನ್ಮಾತೆಯೇ ಸರ್ವಸ್ವ’ ಎಂಬ ಅದ್ವೈತಭಾವವನ್ನು ಸ್ಫುರಿಸುತ್ತದೆ.

ನಾನರಿಯೆ ಎನಲಾರೆ, ನಾನರಿಯೆ ಎನಲಾರೆ,
ನಾನೆಲ್ಲವರಿತವನು ಎನಲಾರೆ, ತಾಯಿ;
ಒಂದ ನಾ ಬಲ್ಲೆ ನಾ ಎಂದಿಗದ ನಾ ಮರೆಯೆ:
ಎಲ್ಲ ನೀನೆ ಎಂದು, ಎನ್ನ ಮಾತಾಯಿ.

ಬನಗಳಲಿ ಸಂಚರಿಸೆ ಮರಗಳೆನ್ನುವುವೆನಗೆ
’ನೀನೆ ಅವನಲ್ಲವೇ? ಅವನಲ್ಲವೇ?’ ಎಂದು.
ತೊರೆಗಳಲಿ ನಾನಿಳಿಯೆ ತೊರೆಯ ಜಲ ಗುಟ್ಟಾಗಿ
’ನೀನೆ ನಾನಲ್ಲವೇ?’ ಎನ್ನುವುದು, ತಾಯಿ.

ಎಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣಿಡಲಲ್ಲಿ ನೀನು ನಾನೊಂದಾಗಿ
ತೋರುವುದು ಕಂಗಳಿಗೆ, ಅನುಭವಕೆ, ಮನಕೆ;
ಎಲ್ಲ ನಿನ್ನಯ ಮಾಯೆ, ಎಲ್ಲ ನಿನ್ನಯ ಲೀಲೆ,
ಎನಗಾಗಿ ನೀ ಮಾಡಿದೀ ವಿಶ್ವ ನೀನೆ!
ಈ ಎರಡೂ ಕವಿತೆಗಳು ರಚನೆಯಾದ ಒಂದೆರಡು ದಿನಗಳ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಗಿರುವ ಇನ್ನೊಂದು ಕವಿತೆಗೆ ಶಿರ್ಷಿಕೆಯಿಲ್ಲ; ಎಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರಕಟವಾಗಿಲ್ಲ. ಇನ್ನೂ ಆಶ್ಚರ್ಯವೆಂದರೆ, ನೆನಪಿನ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ದಾಖಲಾಗುವವರೆಗೂ, ಅದನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿದ್ದ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ಸ್ವಾಮಿ ಸಿದ್ಧೇಶ್ವರಾನಂದರು! ಮೈಲಿ ಬೇನೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕವಿಗಾದ ಅನುಭವವನ್ನು ಯಥಾವತ್ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಕವಿತೆ ಎನ್ನಬಹುದು ಇದನ್ನು.

ಪರಬ್ರಹ್ಮ ಎನಗೆ ತಂದೆ,
ಮಹಾಕಾಳಿ ಎನ್ನ ತಾಯಿ;
ರಾಮಕೃಷ್ಣರೆನಗೆ ಗುರುವು,
ಶ್ರೀ ವಿವೇಕಾನಂದರೆನಗೆ ಗುರುಭಾಯಿ!

ಪುಣ್ಯ ಭೂಮಿ ತೊಟ್ಟಿಲೆನಗೆ
ತೂಗುವವನು ಸೂರ‍್ಯದೇವ;
ಗಗನ ತಳವೆ ನೀಲಿಕೊಡೆಯು,
ತಾರೆಯಾಳಿ ತಾಯಿಯಿತ್ತ ಹೊಳೆವ ಮಣಿಗಳು!

ಕಾಡುಬೆಟ್ಟ ಹೊಳೆಯು ಕಡಲು
ಮಳೆಯು ಚಳಿಯು ಬೆಂಕಿ ಗಾಳಿ
ಹಗಲು ಇರುಳು ಮಾಸ ಋತುವು
ಎನ್ನ ಕೂಡಿಯಾಡುತಿರುವ ಗೆಳೆಯರಾವಳಿ!

ರಾಮಕೃಷ್ಣದೇವರೆಂದು
ಎನ್ನ ಕರೆಯುವರೋ ಅಂದು
ಗೆಳೆಯ ಮೃತ್ಯವೊಡನೆ ಕೂಡಿ
ನಲಿದು ಹಾಡಿ ಬಾಲನಂತೆ ನಗುತ ತೆರಳುವೆ!
’ನಾನು ವಿವೇಕಾನಂದ’ ಎಂಬ ಅನುಭವದಂತೆಯೇ ಮತ್ತು ’ಪುಟ್ಟಪ್ಪ ಸತ್ತುಹೋದ.’ ಎಂಬ ಅನುಭವದಂತೆಯೆ ಅದೂ ತತ್‌ಕಾಲದ ಅನುಭವ ರೂಪದ್ದಾಗಿಯೇ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ಕವಿಯ ಅನುಭಾವದಿಂದ ಮೂಡಿದ ಈ ಕವಿತೆ ಸುಮಾರು ಅರ್ಧ ಶತಮಾನದ ಕಾಲ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿದ್ದು ಏಕೆ ಎಂಬುದೇ ಆಶ್ಚರ್ಯ! ನೆನಪಿನ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿ ಕೊಡುವ ಕಾರಣ ಹೀಗಿದೆ. ಈ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕೇಳಿದ್ದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗೆ ಈ ಅದರ ಒಂದೆರಡು ಸಾಲುಗಳು ಅತಿಯೆಂದು ತೋರಿ, ಅವರು No, no; That is too much’ ಎಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಸ್ವಾಮೀಜಿಗೆ ಅತಿಯೆಂದು ತೋರಿದ ಸಾಲು ’ಶ್ರೀ ವಿವೇಕಾನಂದರೆನಗೆ ಗುರುಭಾಯಿ’ ಎಂಬುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಗುರುಬಾಯಿ ಎಂಬುದು ರಾಮಕೃಷ್ಣರ ಅಂತರಂಗ ಶಿಷ್ಯವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಮಾತ್ರ, ತಮ್ಮ ಸೋದರ ಸಂನ್ಯಾಸಿಗಳನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ರೀತಿ ಅದಾಗಿತ್ತು. ಆ ಕಾರಣದಿಂದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗೆ ಅದು ಅಸಮ್ಮತವಾಗಿತ್ತೋ ಏನೋ. ಆದರೆ ಕವಿಗೆ? ತಾನು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದ ಉನ್ಮಾದ ಪ್ರಜ್ಞೆಗೆ ’ಪುಟ್ಟಪ್ಪ ಸತ್ತುಹೋದ. ನಾನು ವಿವೇಕಾನಂದ!’ ಎಂಬುದು ಎಷ್ಟು ಸಹಜವಾಗಿದ್ದಿತೋ ಅಷ್ಟೇ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ, ಶ್ರೀ ವಿವೇಕಾನಂದರು ’ಗುರುಭಾಯಿ’ಯಾಗಿ ಇದ್ದುದ್ದು! ಕವಿಗೆ ವಿವೇಕಾನಂದತ್ವ ತಿರೋಹಿತವಾಗಿ ಪುಟ್ಟಪ್ಪತ್ವ ಪ್ರತಿಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ತರುವಾಯ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಹೇಳಿದಂತೆಯೇ ಅನ್ನಿಸಿ, ಕವಿತೆ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ, ಅಷ್ಟೆ!

ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಕವಿಯ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ ಈ ದೀರ್ಘ ಲೇಖನವನ್ನು ಮುಗಿಸಬಹುದು. "ಹಿಂದೆ ಯಾವ ಭಾವಾನುಭವಗಳನ್ನು ಕಂಡಕಂಡವರ ಮುಂದೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳದೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸದೆ ಸಂಯಮನ ಮಾಡಿ ಗೋಪ್ಯವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ್ಥನಾಗಿದ್ದೆನೋ ಆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಕಾಯಿಲೆ ಬಿದ್ದು ಉಂಟಾದ ದೇಹದ ನರದೌರ್ಬಲ್ಯದ ದೆಸೆಯಿಂದ ಶಿಥಿಲವಾಗಿ, ಭಾವಗಳು ವಿಸೃಂಖಲವಾಗಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಗೊಂಡು ಘೋಷಿತವಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು! ಈಗಲೂ ಕೂಡ (೧೯೭೩) ನನ್ನ ಕವಿಚೇತನದ ಭಾವಾನುಭವಗಳನ್ನೂ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನೂ ಮುಚ್ಚುಮರೆಯಿಲ್ಲದೆ ಲೋಕರಂಗದಲ್ಲಿ ಬಿಚ್ಚಿದೆನಾದರೆ ನಾನು ಅಂದಿಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹುಚ್ಚನಾಗಿ ಕಾಣುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ! ಅದನ್ನೇ ಕಲೆಯ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯದ ರಂಗದಲ್ಲಿ ಬಿಚ್ಚಿ ಬರೆದು ನಾನು ಮಹಾಕವಿಯೆಂದೂ ರಸಋಷಿಯೆಂದೂ ಏನೇನೋ ವಿಶೇಷಣಗಳಿಂದ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧನೂ ಕೆಲವರಿಗೆ ಪೂಜ್ಯನೂ ಆಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಆದರೆ ಅದನ್ನೇನಾದರೂ ಲೋಕರಂಗಕ್ಕೆ ತಂದೆನಾದರೆ ಎಲ್ಲರಿಂದಲೂ ದೂರವಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ; ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ, ತಪ್ಪಿದರೆ ಹುಚ್ಚಾಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಜೀವಮಾನವನ್ನು ಕಳೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ! ಲೋಕರಂಗದ ಹುಚ್ಚನ್ನು ಕಲಾರಂಗಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವುದೇ ಕಾವ್ಯರಂಗದ ಯಶಸ್ಸಿದ್ಧಿ!"

Saturday, January 05, 2013

ತುರಿಸುವಾನಂದ


ಸ್ವಲ್ಪ ತಡೀರಿ...
ತಲೆಬರಹವನ್ನಷ್ಟೇ ನೋಡಿ, ನಿತ್ಯಾನಂದ ಸತ್ಯಾನಂದರ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಿದ್ದವರು ಇದ್ಯಾವ ಆನಂದ? ’ತುರಿಸುವಾನಂದ’ ಎಂದು ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಡಿ. ಬೇಕಾದರೆ ಹಾಗೇ ಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ಇದು ಯಾವ ನಿತ್ಯಾನಂದನ ಪೈಕಿಯೂ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವಾನಂದ ಎನ್ನಬಹುದು.
ಈಗ ಕೇಳಿ. ರಾವಣನೊಮ್ಮೆ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ. ಯಥಾ ಪ್ರಕಾರ ದೇವರು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ’ನಿನಗೇನು ವರ ಬೇಕು?’ ಎಂದ. ರಾವಣ ’ನಾನು ಬಿಸಿನೀರು ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವಾಗ ಕಜ್ಜಿತುರಿಕೆ ಉಂಟಾಗುವಂತೆ ವರ ಕೊಡು’ ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ. ಈಗ ಅರ್ಥವಾಗಿರಬೇಕಲ್ಲ, ಯಾವ ಆನಂದ ಎಂದು. ಈ ಆನಂದಕ್ಕೆ ಒಮ್ಮೆಯೂ ಒಳಗಾಗದ ಮನುಷ್ಯರಿರಲಿ, ಪ್ರಾಣಿ-ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಕ್ರೀಮಿ-ಕೀಟಗಳು ಇಲ್ಲವೆನ್ನಬಹುದು. ಹುಲಿ ಸಿಂಹಗಳು ಒರಟಾದ ಮರ ಕಲ್ಲುಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ದೇವಹವನ್ನು ಉಜ್ಜಿ ಆನಂದ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ಕೋಳಿ ಇರುವ ಎರಡು ಕಾಲಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಾಲಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತುಕೊಂಡು ಇನ್ನೊಂದರಿಂದ ಮುಂಭಾಗವನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಹಿಂಭಾಗವನ್ನು ತನ್ನ ಕೊಕ್ಕಿನಿಂದಲೇ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಸುವೊಂದು ತನ್ನ ಕೋಡು ಮತ್ತು ಕಿವಿಯ ನಡುವಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ತುರಿಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಹಿಂದಿನ ಕಾಲಿನಿಂದ ಅದನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅರ್ಥಾತ್ ಆನಂದ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ತುಂಟಾಟ, ಮೊಂಡಾಟ ಮಾಡುವ ದನಗಳನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವುಗಳ ಕಿವಿ ಕೋಡಿನ ಸಂದಿಯಲ್ಲಿ ತುರಿಸಿದರೆ ಸಾಕು. ಅವು ತುರಿಸಿದವನ ತೊಡೆಯಮೇಲೆಯೇ ಬೇಕಾದರೆ ಮಲಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ! ಕೋತಿಯಂತೂ ಬಿಡಿ. ಮನುಷ್ಯರಂತೆಯೇ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೆ, ಹೇನು ಹಿಡಿಯುತ್ತೆ. ತುಂಬಾ ಬ್ಯಸಿಯಾಗಿರುವ ಮನುಷ್ಯರು ’..... ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳೋದಿಕ್ಕೂ ಪುರುಸೊತ್ತು ಇಲ್ಲ’ ಎಂದು ತಾವೆಷ್ಟು ಬ್ಯುಸಿ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬಡಪಾಯಿಗಳು! ಆನಂದ ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಕೇಳಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರಬೇಕಲ್ಲ!
ಒಮ್ಮೆ ಅಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮರಣಮುಖಿಯಾಗಿದ್ದ ತನ್ನ ಮಗುವನ್ನು ಬದುಕಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳೊಬ್ಬಳು, ದಯಾಮಯನಾದ ಏಸುವಿನ ಬಳಿ ಬಂದು ಬೇಡಿಕೊಂಡಳಂತೆ. ಆಗು ಏಸುವು ’ತಾಯಿ, ಒಮ್ಮೆಯೂ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳದವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮಗುವನ್ನಿಡು. ಮಗು ಬದುಕುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದನಂತೆ! ಆ ಮಗು ಬದುಕಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬೇರೆ ಹೇಳಬೇಕಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲವೆ? ಮಗು ಗರ್ಭದಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದಂತೆ! ಚಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಶವಕ್ಕೂ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಯಕೆಯಾದರೂ, ತನ್ನನ್ನು ಹೊತ್ತವರು ಭಯಪಟ್ಟು, ಎಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ಬಿಸಾಕಿ ಓಡಿಹೋಗುತ್ತಾರೊ ಎಂಬ ಭಯದಿಂದ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವಂತೆ! ರಷ್ ಇರುವ ಬಸ್ಸು-ರೈಲುಗಳಲ್ಲಿ, ತನ್ನದೆಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಬೇರೆಯವರ ಮೈ ತುರಿಸುವವರೂ ಉಂಟು!
ಕೆಲವರು ತಾವು ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಉಪಕರಣ ಆಯುಧಗಳಿಂದಲೇ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಬೆನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಹೊಲ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡುತ್ತಿರುವವ ಅದೇ ಕುಡುಗೋಲಿನಿಂದ ಬೆನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಗಾಡಿ ಹೊಡೆಯುವವ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವ ಬಾರುಕೋಲಿನಿಂದಲೇ ಬೆನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಟೈಲರ್ ತನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಅಳತೆಕಡ್ಡಿಯನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿದರೆ, ಆಫಿಸಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತವ ರೂಲರ್ ಅನ್ನೇ ಬಳಸುತ್ತಾನೆ! ಈಗಂತೂ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೂ, ಉಪಕರಣಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತವೆ ಬಿಡಿ. ತಲೆ ಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳಲು, ಬೆನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳು, ಅಮಗಾಲು ಮಸಾಜು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯದೇ ಮಷೀನ್ನುಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ ಎಂದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಮಹಾತ್ಮೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವುದೇನಿದೆ?
ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ತುರಿಕೆ ಸೊಪ್ಪು ಎಂಬ ಗಿಡ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅದು ಅಂಗೈ ಅಂಗಾಲು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮ ದೇಹದ ಬೇರೆ ಯಾವ ಭಾಗಕ್ಕೆ ತಾಕಿದರೂ ಭಯಕರ ತುರಿಕೆಯುಂಟು ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವು ಸ್ಕೂಲಿನ ಬಿಡುವಿನ ವೇಳೆ ಅದನ್ನು ಕೆಲವು ಹುಡುಗರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿ, ಅವರಿಗೆ ತುರಿಕೆಯ ಆನಂದವನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅವರು ನಮಗೆ ಮೇಷ್ಟರ ಮುಖಾಂತರ ಲಾತ ದಯಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದುದೂ ಉಂಟು!
 ’ಕಾದ ಬೆನ್ನು ಕೆರೆಯೋದಿಕ್ಕೆ, ಕಾಲ ಮುಳ್ಳು ಕೀಳೋದಿಕ್ಕೆ, ಕುಡಿಯೊ ನೀರು ಕೊಡೋದಿಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲ ಅನ್ನಬಾರದು’ ಅನ್ನೊ ನೀತಿವಾಕ್ಯವೇ ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿದೆ. ಯಾರಾದರು ’ಬೆನ್ನು ಕಡಿಯುತ್ತಿದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆರಿ’ ಎಂದರೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಕೆರೆಯಬೇಕಂತೆ. ನಾವು ಚಿಕ್ಕವರಾಗಿದ್ದಾಗ, ಅದನ್ನೇ ನೆಪ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜ-ಅಜ್ಜಿಯರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಬೆನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಂಡು ಆನಂದ ಹೊಂದುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಓದುವುದನ್ನು, ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ನೆಪವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದುದ್ದುಂಟು. ಇರಲಿ ಬಿಡಿ, ಆ ದಿನಗಳು ಇನ್ನೆಲ್ಲಿ?
ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರ ಮಗನೊಬ್ಬ, ’ತಾಯಿಯ ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿಕೊಂಡು ಓದುತ್ತೇನೆ. ಇಲ್ಲ ಅಂದರೆ ಓದು ನನಗೆ ತಲೆಗೆ ಹತ್ತುವುದಿಲ್ಲ’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಆತನ ತಾಯಿ, ಅವನ ತಲೆ-ಬೆನ್ನು ಸವರುತ್ತಾ ತುರಿಸುತ್ತಾ ಕುಳಿತುಕೊಂಡರೆ ಮಾತ್ರ ಆತನ ಓದು! ಆಗಾಗ್ಗೆ ನನ್ನ ಮಗಳು, ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು ಮಲಗುವಾಗ, ’ಅಪ್ಪ ನನ್ನ ಕಿವಿಯ ಹಿಂಭಾಗ ತುರಿಸು, ಕೂದಲೊಳಗೆ ಕೈಯಾಡಿಸು’ ಎಂದು ಪೀಡಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಹಾಗ ಮಾಡಲು ಆರಂಬಿಸಿದ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆ ಹೊಡೆಯಲು ಆರಂಭ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಾನು ಈ ಆನಂದಕ್ಕಾಗಿ, ನನ್ನ ಮಗಳ ಇಷ್ಟದ ಕಾರ್ಟೂನ್ ಚಾನೆಲ್ ಹಾಕಲು, ಅವಳು ನನ್ನ ತಲೆ ತುರಿಸುತ್ತಾ ಕೂರಬೇಕೆಂದು ಕಂಡೀಷನ್ನು ಹಾಕುತ್ತೇನೆ. ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ನ್ಯೂವ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್ ಹಾಕಿದಾಗ, ನನ್ನ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತು, ’ನನ್ನ ತಲೆಯನ್ನೂ ತುರಿಸು’ ಎಂದು ಹಠ ಮಾಡಿದ್ದಳು. ಹಳ್ಳಿಯ ಕಡೆ ಏಳೆಂಟು ಜನ ಹೆಂಗಸರು ಒಬ್ಬರ ಹಿಂದೆ ಒಬ್ಬರು ಕುಳಿತು ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೇನು ಹಿಡಿಯುವ ಚಿತ್ರಣ ಕಾಣ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಹೇನು ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೋ ಅಥವಾ ತಲೆ ತುರಿಸಿಕೊಂಡು ಸುಖಿಸುತ್ತಾರೋ ಯಾರಿಗೆ ಗೊತ್ತು? ಯಾರಾದರೂ ಬೆನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನನ್ನ ಬೆನ್ನಿನಲ್ಲೂ ನವೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಈ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಆನುಷಂಗಿಕವೂ ಹೌದು; ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕವೂ ಹೌದು!
ನಾನು ಹೈಸ್ಕೂಲು ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ನಮ್ಮ ಹಾಸ್ಟೆಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಹುಡುಗನಿದ್ದ. ಆತ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಾಗ, ಓದುವಾಗ, ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತಿದ್ದಾಗ ಎಲ್ಲರಂತೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತಿದ್ದ. ಆದರೆ ಯಾರೊಂದಿಗಾದರೂ ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಮೇಷ್ಟರು ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹೇಳುವಾಗ ಮಾತ್ರ ತನ್ನ ದೇಹದ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಆ ಭಾಗ ಹೀಂದೆ ಮುಂದೆ ಎಂದು ನೋಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾರು ಎಷ್ಟೇ ಹೇಳಿದರೂ, ಮೇಷ್ಟರು ಕೈ ಮೇಲೆ ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿಸಿದರೂ, ಕಜ್ಜಿರಾಯ, ಕೆರಕಪ್ಪ ಎಂಬ ಅಡ್ಡ-ಉದ್ದ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಹೀಯಾಳಿಸಿದರೂ ಆತನ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಾಳಿ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ ಅಂದರೆ, ಆ ಕೆರೆತ ಆತನಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಆನಂದ ಎಂತಹುದಿದ್ದಿರಬೇಕು!
ಹೈಸ್ಕೂಲು ಹುಡುಗ, ಪೆದ್ದು ಹಾಳಾಗಿ ಹೋಗಲಿ ಬಿಡಿ. ಆದರೆ ನಾನು ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಗಣಿತ ವಿಭಾಗದ ಹುಡುಗಿಯೊಬ್ಬಳಿಗೂ ಈ ಚಟ ಇದ್ದುದನ್ನು ನಾವು ಹುಡುಗರು ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದೆವು. ಎರಡು ವರ್ಷ ಕಳೆಯುವುದರೊಳಗೆ, ಆ ಹುಡಗಿಗೆ ಮದುವೆ ಗೊತ್ತಾಯ್ತು. ವಿಷಯ ತಿಳಿದ ನಾವು ’ಮದುವೆಯ ದಿನವೂ ಈಕೆ ಹೀಗೆ ಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೇ ಆ ಹುಡುಗನ ಗತಿಯೇನಪ್ಪ?’ ಎಂದು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿರಬೇಕಾದರೆ, ಆಕೆಯೇ ಇನ್ವಿಟೇಷನ್ ಕೊಡಲು ಬಂದಳು. ನೋಡಿದರೆ, ಆಕೆಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಹುಡುಗ, ನಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನಾ ತಂಡದ ಸದಸ್ಯನಾಗಿದ್ದ! ನಮ್ಮ ಬಾಯಿ ಬಂದ್. ಯಾವುದನ್ನೂ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟದೆ, ನವೆಯಾದಾಗ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಆ ಹುಡುಗಿಗೆ, ಎರಡು ವರ್ಷ ನಮ್ಮ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಆಕೆಯನ್ನು ಲವ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಹಾಗೂ ಮದುವೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ವಿಷಯವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟಿದ್ದ ಈತ ಜೋಡಿ! ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಏನೇನೋ ಯೋಚನೆಗಳ ಮಿಕ್ಸಿ ಓಡುತ್ತಿರಬೇಕಾದರೆ, ಆ ಹುಡುಗಿಯೇ ’ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ನೀವೆಲ್ಲಾ ನನ್ನ ಬಗ್ಗೆ ಏನೇನು ಮಾತನಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಿರಿ ಎಂದು. ಇವನೆ ಎಲ್ಲ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ನನಗೇನು ಬೇಜಾರಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಬೇಜಾರು ಮಾಡಿಕೊಂಡರೆ ಆ ಸುಖವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ!’ ಎಂದುಬಿಟ್ಟಳು. ನಾವು ಇಂಗು ತಿಂದ ಮಂಗಗಳಾಗಿದ್ದೆವು. ಸದ್ಯ, ಮಂಗಗಳಾದರೂ ಮೈ ಪರಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಧೈರ್ಯವನ್ನು ಅವಳೆದುರಿಗೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.
ನನ್ನ ಹೈಸ್ಕೂಲು ಹಾಸ್ಟೆಲ್ಲು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಭೀಮಪ್ಪ ಕರಿಯಪ್ಪ ಜಟಗೊಂಡ ಎಂಬ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರಿದ್ದರು. ಅವರು ಬೆಳಗಾಂ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು. ತುಂಬಾ ಗಲಾಟೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹುಡುಗರನ್ನು ಅವರು ಗದರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ರೀತಿಯೇ ಮಜವಾಗಿತ್ತು. ’ಯಾವನ್ಲೇ ಅವ. ಒದರ‍್ಲಿಕ್ಹತ್ತಿರಾನು? ಮೈಗೆ ತಿಂಡಿ ಹತ್ತಿತೇನಲೇ ಮಗನಾ?’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅವರು ಈ ಮಾತನ್ನು ಹೇಳಿದಾಗ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಸಂಗವೇ ಅಲ್ಲೇ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಊಟ ಮಾಡುವಾಗ ಹುಡುಗನೊಬ್ಬ ಸುಮ್ಮನೆ ನಗುವುದು, ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದವರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಅದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಅವರು ’ಯಾಕಲೆ ಮಗನ. ಮೈಗೆ ತಿಂಡಿ ಹತ್ತಿತೇನಲೇ’ ಅಂದರು. ಹುಡುಗ ಕಿಲಾಡಿಯಿದ್ದ. ಅವನು ’ಸರ್, ತಿಂಡಿ ಮೈಗೆ ಹತ್ತೋದಿಲ್ಲ ಸರ್. ಕೈಗೆ-ಬಾಯ್ಗೆ ಹತ್ತುತ್ತೆ’ ಎಂದ. ಅವರು ಆತ ತಿರುಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ ಆತನನ್ನು ಹಿಡಿದು ಬಡಿಯಲು ಹೋಗಿದ್ದರು. ಆಗ ಅವರ ಕಡೆಯ ತಿಂಡಿಯ ಅರ್ಥ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಅಡುಗೆ ಭಟ್ಟನೊಬ್ಬ ’ಸರ್ ಇಲ್ಲಿ ತಿಂಡಿ ಅಂದರೆ ಟಿಫನ್ನು ಸಾರ್ ಟಿಫನ್ನು. ನಿಮ್ಮ ಕಡೆ ಹಾಗೆ ’ನವೆ’ ಅಲ್ಲ’ ಎಂದು ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸಿದ್ದ. ನಮ್ಮ ಬಯಲು ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ’ಏನ್ ಮೈ ಕಡಿಯುತ್ತಾ ನಿನಗೆ’ ಎಂದು ಅಬ್ಬರಿಸುವುದು, ’ಇವತ್ತು ಕೈ ಕಡಿತಾ ಇದೆ. ಯಾರಿಗೆ ಬೀಳ್ತವೋ ಒದೆ’ ಅನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿ.
ತುರಿಸುವಾನಂದವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸಿ ದಿವಂಗತನಾಗಿರುವ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ನನಗೆ ಗೊತ್ತು. ನಾವು ಚಿಕ್ಕವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಆತ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ, ನಮ್ಮ ಪರಿಚಿತರೊಬ್ಬರ ಮನೆಯವರ ಶಿಫಾರಸ್ಸಿನಂತೆ, ರೇಷ್ಮೆ ಬೆಳೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಬಂದಿದ್ದ. ನಮ್ಮ ಪಕ್ಕದ ಊರಿನವನೆ. ಆತ ಮದುವೆಯಾಗಿ ಒಂದು ವರ್ಷವಾಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಆತನ ಕಾಲಿನಲ್ಲಿ ಹುಣ್ಣಾಗಿ ಒಳಗಳೊಗೆ ಕೊಳೆಯುತ್ತಾ ಬಂದಿತ್ತಂತೆ. ಆತ ಊರೂರು ಆಸ್ಪತ್ರೆ ತಿರುಗಿದ. ಮಣಿಪಾಲ, ಬೆಂಗಳೂರು ಎಲ್ಲ ಆಯಿತು. ಹೋದ ಕಡೆಯಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಒಂದೇ ಮಾತು ’ಕಾಲು ಕತ್ತರಿಸಬೇಕು’ ಅಂತ. ಆತ ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ನೋವು ಮರೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಕುಡುಕನಾದ. ಕುಡುಕನಾದ ಮೇಲೆ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಹೊಡೆಯದಿದ್ದರೆ ಹೇಗೆ? ಅದನ್ನೂ ಮಾಡಿದ. ಬಸುರಿಯಾಗಿದ್ದ ಆಕೆ ಯಾರ ಜೊತೆಯಲ್ಲೋ ಓಡಿಹೋದಳು. ಕಾಲು ಮಂಡಿಯವೆರೆಗೂ ಒಳಗೊಳಗೆ ತಿನ್ನುತ್ತಾ ಬಂತು. ಮನೆ ಆಸ್ತಿಯೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ. ಕೊನೆಗೆ ಒಂದು ದಿನ ನೋವು ತಡೆಯಲಾಗದೆ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಕೆರೆಗೆ ಹಾರಿದ. ಪಾಪಿ ಚಿರಾಯು. ಚೆನ್ನಾಗಿ ಈಜು ಬರುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಸಾಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಈಡೇರಲಿಲ್ಲ. ತೊಡೆಯ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೋವು ನವೆ ತಡೆಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ದಿನ ಬಟ್ಟೆಯ ತುಂಡೊಂದನ್ನು ಸೀಮೆಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ನೆನೆಸಿ, ಕಡಿಯುತ್ತಿದ್ದ ತೊಡೆಯ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಇಟ್ಟು ಬೆಂಕಿಕಡ್ಡಿ ಗೀರಿ ಹತ್ತಿಸಿದ. ಅಂಗೈಗಲ ಮಾಂಸಖಂಡ ಸುಟ್ಟು ಕಳಚಿ ಬಿದ್ದರೂ, ತುಟಿ ಕಚ್ಚಿ ನೋವು ಸಹಿಸಿದ. ಹಲವಾರು ತಿಂಗಳಗಳ ನಂತರ ಆ ಸುಟ್ಟ ಗಾಯ ವಾಸಿಯಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಕಾಲಿನ ಒಳಗಿನ ನೋವು, ನವೆ ನಿಂತು ಹೋಗಿತ್ತು. ಕಾಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಕುಂಟಾಗಿತ್ತು. ಸುಟ್ಟ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬೆರಳು ಗಾತ್ರದ ಗಂಟು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿತ್ತು. ಆ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನವೆಯುಂಟಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿ ಸುಖವನ್ನನುಭವಿಸುತ್ತಾ ಗಂಟೆಗಟ್ಟಲೆ ಕುಳಿತು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ನವೆ ಜಾಸ್ತಿಯಾದಾಗ, ಉಗುರಿನಿಂದ ಪಟಪಟ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಉಗುರಿನ ಬದಲು ಬ್ಲೇಡ್ ಕೂಡಾ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ! ಕೆಲಸ ಮಾಡುವಾಗ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವಾಗ ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು, ಎಡಗೈ ತೋರುಬೆಳಿನ ಮೇಲೆ ನಡುಬೆರಳಿನಿಂದ ಒತ್ತಡ ಹೇರುತ್ತಾ, ಗಾಯದ ಗಂಟಿನ ಮೇಲೆ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಕುಳಿತು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ. ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು, ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಆತನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಅಲೌಕಿಕ ಆನಂದವಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಯಾರಾದರೂ ಮಧ್ಯೆ ಕೂಗಿದರೆ, ಊಟಕ್ಕೆ ಕರೆದರೆ ಆತ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಿದ್ದು ತುಂಬಾ ನಿಧಾನವಾಗಿ. ಇಂತಪ್ಪ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ, ಕೆಲವರು ಕುಂಟಮೇಷ್ಟ್ರು, ಪಿಟೀಲು ಎಂದು ಏನೇನೂ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರು ಇಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಆತ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ, ಒಬ್ಬರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕೆಟ್ಟ ಮಾತಾಡಲಿಲ್ಲ. ’ಹಾಗೆ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮೈಮರೆತು ಕುತ್ಕೊಂಬೇಡ್ವೊ. ಯಾವ್ದಾದ್ರು ಬಸ್ಸು ಲಾರಿ ಹತ್ತಿ ಬಿಟ್ಟಾವು’ ಎಂದು ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿ ಆಗಾಗ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.
ಆತ ತನ್ನ ಕೊನೆಗಾಲದ ಹತ್ತು ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಕಳೆದ. ನಮ್ಮ ತೋಟದಲ್ಲಿ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಕೊಯ್ದು ಹಾರ ಕಟ್ಟಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಮಂಗಳವಾರ, ಶುಕ್ರವಾರ ಮೆಳೆಯಮ್ಮನ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದ ಬಿಟ್ಟಿ ಬಾಡೂಟಕ್ಕೂ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ. ಬೋಂಡ ಟೀ ಆತನ ಅಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚಿನ ಆಹಾರವಾಗಿದ್ದವು. ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಆತನಿಗಿದ್ದ ಇನ್ನೊಂದು ಮೋಹವೆಂದರೆ ನಾಟಕದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು, ಜಾನಪದ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವುದು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಹೋಗುವಾಗ ಜೋರಾಗಿ ಹಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾಟಕವನ್ನಾಡಿದರೆ, ಸ್ಟೇಜಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಮೈಕ್ ಮುಂದೆ ಹಾಡುವುದೆಂದರೆ ಆತನಿಗೆ ಬಲು ಖುಷಿ. ಒಮ್ಮೆ ಹೀಗೆ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಕಾಲಿನಲ್ಲಿ ಅಸಾಧ್ಯ ನವೆ ಶುರುವಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಯಾವ ಮುಲಾಜು ಇಲ್ಲದೆ, ಹಾಡನ್ನು ಅರ್ಧಕ್ಕೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿ, ಗಾಯದ ಗಂಟನ್ನು ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆರಂಭಿಸಿದ! ಜನರೆಲ್ಲಾ ’ಹೋ’ ಎಂದು ಕೂಗಿದರೂ ಆತ ಜರುಗಲಿಲ್ಲ. ಕೊನೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಬಲವಂತವಾಗಿಯೇ ಪರದೆಯ ಹಿಂಬದಿಗೆ ಎಳೆದು ಕೂರಿಸಬೇಕಾಯಿತು! ಆಹಾ! ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಆನಂದದ ಮಹಿಮೆಯೇ ಅಂತಹದ್ದೇನೊ?
ಅದೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆಯೂ ಆತನಿಗೊಂದು ಆಸೆಯಿತ್ತು. ತಾನೊಂದು ಮದುವೆಯಾಗಿ ಸಂಸಾರ ಹೂಡಬೇಕು ಎಂದು. ’ಗಂಡ ಸತ್ತವಳೊ, ಬಿಟ್ಟವಳೊ, ಯಾರೊ ಒಬ್ಬಳು ಸಿಕ್ಕರೆ ಸಾಕು. ಕಡೆಗಾಲದಲ್ಲಿ, ಮೂಲೆಗೆ ಕೂತಾಗ ಒಂದಷ್ಟು ಹಸಿಬಿಸಿ ಮಾಡಿ ಹಾಕಿದರೆ ಸಾಕು’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದ. ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಆತ, ಇನ್ನೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿರುಗಾಡಿಕೊಂಡು ಇದ್ದಾಗಲೇ, ಜ್ವರ ಬಂದಂದ್ದೇ ನೆಪವಾಗಿ, ಹಾಗೆಯೇ ತೊಡೆ ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದುಬಿಟ್ಟ! ಅದೂ ತನಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗಿದ್ದ ಬೋಂಡ ಟೀ ಜೊತೆಗೆ ಇಡ್ಲಿಯನ್ನೂ ತಿಂದು, ತಡಿಕೆ ಹೋಟೆಲಿನ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲೇ ಪ್ರಾಣಬಿಟ್ಟಿದ್ದ!
ತುರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಆನಂದದ ಕಥೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿ, ವಿಷಾದದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನಲ್ಲ ಎಂದು ಯೋಚಿಸದೆ ನೀವು ಮಾತ್ರ ನಿರ್ಭಯರಾಗಿ ತಲೆ ಕೆರೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ತುರಿಸುವಾನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ. ಜೊತೆಗೆ ನಾನೂ ಇದ್ದೇನೆ!